W liturgii Kościoła 12 lipca wspominamy św. Brunona Bonifacego z Kwerfurtu, biskupa i męczennika. Podczas zakończenia uroczystości milenijnych na Świętym Krzyżu ordynariusz sandomierski ks. bp prof. dr hab. Andrzej Dzięga zapowiedział zbadanie hipotezy czy św. Bruno pochowany jest w podziemiach pobenedyktyńskiego klasztoru na Świętym Krzyżu. Próbę wyjaśnienia miejsca pochówku świętego ma wyjaśniać również diecezja ełcka. Za dwa lata przypada tysięczna rocznica męczeńskiej śmierci mnicha benedyktyńskiego. Wtedy też ma odbyć się międzynarodowa, ekumeniczna uroczystość ku czci świętego z Kwerfurtu, planowana wspólnie przez Episkopaty Polski i Litwy.

Na Świętym Krzyżu przy furcie klasztornej na krużgankach zachował się fragmentaryczny fresk, przedstawiający męczeństwo Brunona Bonifacego. Opatrznościowe jest to, iż fresk przedstawia właśnie świętego i częściowy napis w j.łacińskim: „Sanctus Bruno Epis(…). Hic Ruthensis Evangelium predica(…). Większość fresków na krużgankach klasztornych została zniszczona lub zachowały się nieliczne. Tradycja benedyktynów świętokrzyskich pielęgnowała przekaz o świętym misjonarzu Prusaków.

Bruno z Kwerfurtu był kapelanem cesarza Ottona III, człowiekiem szerokich europejskich horyzontów, biskupem misjonarzem, pierwszym pisarzem na polskiej ziemi.

Urodził się w 974 roku w rodzinie grafów niemieckich w Kwerfurcie. Kształcił się w szkole katedralnej w Magdeburgu, tam gdzie parę lat wcześniej uczył się św. Wojciech. Dostał się na dwór cesarza Ottona II i towarzyszył mu w podróży do Rzymu. Tam wstąpił do benedyktynów, przybierając imię Bonifacy. Po przyjęciu sakry biskupiej w 1004 roku podejmował wyprawy misyjne na Węgry i Ruś. Korzystając z poparcia króla Bolesława Chrobrego udał się w 1009 roku z misją do plemion pruskich i tam zginął z 18 towarzyszami, gdzieś w okolicach Pojezierza Suwalskiego.

Bolesław Chrobry wykupił jego ciało. Przesłanką za pochowaniem ciała męczennika w murach dawnego opactwa na Świętym Krzyżu może być jego najbliższe – pośród ówczesnych klasztorów benedyktyńskich – sąsiedztwo z miejscem męczeństwa.

Niestety w Polsce pamięć o św. Brunonie szybko uległa zapomnieniu – nie wspominają o nim wcale polscy kronikarze. Jedynie w „Kronice Kapituły Krakowskiej” znalazła się pod rokiem 1009 krótka wzmianka mówiąca, iż „Bruno biskup został zamęczony”.

Św. Bruno jest autorem trzech zachowanych utworów pisanych: „Żywot św. Wojciecha”, „List do cesarza Henryka II” i „Żywot Pięciu Braci Kamedułów”.

Św.Bruno został uznany za patrona Warmii, a w 1963 roku ogłoszono go patronem diecezji łomżyńskiej.