Z racji zbliżającego się „Jarmarku Świętokrzyskiego” wszystkim odwiedzającym Święty Krzyż pragniemy polecić okolice sanktuarium. W pierwszej kolejności Nową Słupię jako miejscowość gminną pod którą podlega Święty Krzyż. Klasztor należy także do parafii św.Wawrzyńca w Nowej Słupi.

W ubiegłym tygodniu nowicjusze wybrali się na przechadzkę zwiedzając szlak królewski i Nową Słupię. Poniżej podajemy informacje na temat ciekawych miejsc jakie czkają na turystów i pielgrzymów, którzy będą podchodzili na Święty Krzyż od strony Nowej Słupi. Zapraszamy serdecznie do skorzystania z podejścia tym prastarym szlakiem. Informujemy także, iż tutaj są pobierane opłaty za wejście do Świętokrzyskiego Parku narodowego w wysokości 5 zł od osoby. Jednak „opłat za wstęp do parku narodowego (…) nie pobiera się od osób udających się do miejsc kultu religijnego” (Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004, art. 12, ust. 7, pkt. 6).

Kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Nowej Słupi

Pierwsze zapiski o nowosłupskiej parafii pochodzą z 1326r. Początkowo w Nowej Słupi był drewniany kościółek, który jako filia podlegał kościołowi parafialnemu w Starej Słupi. Ok.1656r. ks. Maciej Sekulski, benedyktyn, proboszcz parafii, własnym staraniem i funduszem rozpoczął dzieło budowy świątyni nowosłupskiej. Wybudował kościół jednonawowy z kamienia. 23 maja 1678r. Andrzej Trzebnicki, biskup krakowski powołał aktem erekcyjnym kościół pod wezwaniem Św. Wawrzyńca i ustanowił go kościołem parafialnym. Niestety data poświęcenia nie jest dokładnie znana.

Dom Opata tzw. „Opatówka”

Już w XVI w. znajdował się tu drewniany  szpital i kościół św. Michała . Do budowy nowych obiektów przystąpiono w XVIII w. – wzniesiono wówczas plebanię i mury świątyni, które następnie rozebrano (pozostały ślady w postaci zabezpieczonych przed zniszczeniem fundamentów).

Od ok. poł. XVIII wieku mieściła się przy zespole obiektów szkoła, która z przerwami egzystowała do lat 50-tych XX wieku. Po remoncie obiekt przeznaczono na potrzeby biblioteki gminnej, ma tu swą siedzibę także Koło Przyjaciół Nowej Słupi, które działa od 1979 roku.

Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. prof. Mieczysława Radwana w Nowej Słupi Oddział Muzeum Techniki NOT w Warszawie

W muzeum obejrzeć można fragmenty dawnych pieców hutniczych, odsłonięte i pozostawione w tym samym miejscu, gdzie funkcjonowały przed około 2 tysiącami lat. Ekspozycja uzupełniająca obrazuje terytorialny zasięg hutnictwa świętokrzyskiego, wyjaśnia technologię i organizację wytopów oraz prezentuje wyroby żelazne wykonane z uzyskanego tą drogą metalu.Muzeum czynne jest codziennie oprócz poniedziałków w godz. od 9.00 do 16.00

Pielgrzym
Ta XIII-wieczna figura stoi pod lasem przy drodze wiodącej na Św. Krzyż. Wykuta z kamienia kwarcowego, przedstawia osobę klęczącą w postawie pokornej, duchem pobożności przejętej, ze złożonymi do modlitwy rękami, z wytężonym wzrokiem ku świętokrzyskiemu klasztorowi.

DROGA KRÓLEWSKA

Opis trasy

Droga stosunkowo trudna, gdyż na długości ok. 2 km należy pokonać różnicę wzniesień dochodzącą do 300 m. Trasa przeznaczona do wędrówki pieszej. Czas ok. 1 godz. ścieżką prowadzi szlak turystyczny oznakowany kolorem niebieskim.

Droga rozpoczyna się bramą wprowadzającą do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Dalsza wędrówka wiedzie przez Puszczę Jodłową. Idąc cały czas w górę, przecinamy wijący się zakosami dawny trakt wjazdowy na Święty Krzyż (tzw. Droga Zielona).

Miejsce pamięci narodowej

Tuż za wejściem do ŚPN po lewej stronie na wzniesieniu znajduje się mogiła pomordowanych w czasie II wojny światowej mieszkańców Nowej Słupi i okolic. Mogiła otoczona jest płotkiem gdzie mieszczono krzyż.

Droga krzyżowa - na królewskim szlaku

To najstarsza droga. W czasach przedchrześcijańskich wiodła na szczyt Łyśca od Nowej Słupi. Szlak ten od wieków stanowił jedyne dojście do klasztoru, dla licznej rzeszy pątników jak i kupców zbaczających z traktu sandomierskiego widzącego z nad Morza Czarnego i Rusi Czerwonej ku miastom nadbałtyckiemu.

Dziś wzdłuż trasy ustawionych jest 14 stacji począwszy od  kościoła św.Wawrzyńca aż po szczyt Łysej Góry. Zachowały się także na szlaku dwie zabytkowe stację drogi krzyżowej, które można zobaczyć.

Buk Jagiełły

W połowie drogi na szlaku królewskim można odpocząć na ławeczce przy schronie turystycznym. Można także skręcić traktem w lewo (schodzimy ze szlaku), by po 50 m dojść do okazałego buka, pod którym leśnicy urządzili również miejsce do wypoczynku. Drzewo wg legendy liczy ok. 600 lat, z tego względu otrzymało nazwę „Buku Jagiełły”. Wg badań dendrologicznych wiek drzewa jest nieco krótszy i wynosi ok. 360 lat, obwód pierśnicowy (na wysokości 3,5 m) 563 cm, a wysokość 24 m.

Wał kultowy

Szlak prowadzi nas dalej na wypłaszczenie, na którego krawędzi widoczne są ślady wału kultowego. Wały najprawdopodobniej zostały wzniesione w pierwszych wiekach naszej ery przez ludność trudniącą się pozyskiwaniem żelaza. Rozbudowano je w okresie od VII do X w. Obecnie jego ślady widoczne są na długości ok. 1,5 km w postaci wałów, które w formie elipsy opasują wierzchołek Łysej Góry.

Kopiec, kapliczka, grota i polana Bielnik

Idąc dalej osiągamy skraj polany, za którą widoczne są zabudowania klasztorne z dominującą nad nimi wieżą przekaźnikową. Na polanie witają nas kamienny kopiec oraz kapliczki, drewniana i grota Matki Bożej. 

Skręcając przed drewnianą kapliczką w prawo możemy dojść (ok. 300 m) na Polanę Bielnik. Nazwa wywodzi się od płócien rozkładanych na polanie przez zakonników w słoneczne dni aby uzyskały biały kolor.

We wschodniej części polany znajduje się cmentarz ok. 6.000 jeńców radzieckich zamordowanych przez hitlerowców w więzieniu na Świętym Krzyżu.

Na polanie znajduje się również boisko, stawek pobenedyktyński i ośrodek badawczo-obserwacyjny.

Idąc dalej pomiędzy łąkami podziwiamy reprezentacyjną fasadę zespołu klasztornego. Przez bramę wschodnią podchodzimy pod mury klasztorne.